Η λέξη μύθος ετυμολογείται-παράγεται από το ρήμα μυέω – μυώ.
Μύθος είναι η διαδικασία κατά την οποία κάποιος μυεί κάποιον στα μυστήρια, ήτοι στα μεταφυσικά και στις βαθύτερες έννοιες, τις οποίες αδυνατεί η επιστήμη να εξηγήσει.
Δεν πρόκειται για μία άτακτη φαντασία, όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν ή να προωθούν, αλλά συνήθως για καταγραφή ιστορικών γεγονότων, κωδικοποιημένα με κλειδιά επεξήγησης αρκετά δυσανάγνωστα.
Ο Claude Levi Strauss ισχυρίστηκε ότι «διερευνούνται επίσης:
-
ως αποσπασματικές πηγές προφορικής ιστορικής αφήγησης
-
ως ενδείξεις κοινωνικών αξιών, που διαμορφώνουν τον κοινωνικό χάρτη μιας ομάδας ανθρώπων.
Λανθασμένα από την κυριάρχηση της επιστήμης τον δέκατο έβδομο αιώνα και μετά, έχουμε απορρίψει τη μυθολογία σαν δημιούργημα ενός δεισιδαίμονα και πρωτόγονου νου.»
Η συνύφανση της Σκέψης του Ανθρώπου από τον Διαφωτισμό και μετά με μία απαξίωση απέναντι στον Μύθο, σταχυοθετώντας μάλιστα «οντολογικές διαφορές» μεταξύ Μύθου και Επιστήμης σήμανε εξ αρχής τον παραγκωνισμό του Μύθου ως «μη-αυθύπαρκτη οντότητα», παραβλέποντας ωστόσο το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο Μύθος δεν «δημιουργεί ούτε δημιουργείται εκ του μηδενός» αλλά νέμεται και μετουσιώνει, υπονομεύει και ενθρονίζει, αποσιωπά και ομολογεί ταυτοχρόνως το πολύπλοκον σχέσεων μεταξύ ατόμων αλλά και πολιτισμικών σχημάτων ως δρώντα ιστορικά στοιχεία της Ανθρωπότητας ανά τον Κόσμο.
Ένας Κόσμος, που ανταγωνίζεται σθεναρά την περιορισμένη ειδή του «ενισχυμένου Homo Cyberneticus», ο οποίος ως Φτωχός Συνέταιρος της Εξουσίας και κατ’ επέκταση έρμαιο πλέον του δίπολου «επιστημονικών θεσφάτων» και «τεχνολογικών επιτευγμάτων» εγκλωβίζει άκριτα το μεν σώμα του σε μία επιβαλλόμενη ιεράρχηση αναγκών και το δε πνεύμα του σε διάφορες εκφάνσεις ελέγχου.
Ποιά Σκέψη μπορεί να έχει απομείνει στον καημένο «Homo Cyberneticus», που τρέμει τον Χρόνο και τρέχει περίλυπος να καταστεί πειραματόζωο της επιστήμης μήπως και καταφέρει να τον νικήσει;;
Ο Κρόνος ωστόσο, από το εκ- ρέω κι επομένως ο Χρόνος, δεν έχει καμία σχέση με τον Καρτεσιανό δυϊσμό, που προάγει τη μηχανιστική άποψη του σώματος, κατά την οποία οι Θνητοί θεωρούν το Σώμα τους ως «αγαθό για πούλημα» στην εκάστοτε Βιομηχανία πειραμάτων.
Ο Κρόνος είναι Γενάρχης και Φονιάς των πάντων.
Την Άνοιξη γινόμαστε μάρτυρες της δημιουργικής μανίας της Φύσης.
Έκφρονη και ένθεη, μα πάντα άθρησκη, με ποιητική διάνοια θα λέγαμε, παγιδεύει την Όραση στην έξαρση των Σπόρων, μέσα στους οποίους κουρνιάζει η Ζωή για να μην την ανιχνεύσει ο Κρόνος και την καταβροχθίσει με τους αδυσώπητους μασητήρες του.
Η έξαρση επιτελείται αλλά τίποτα δεν εκφεύγει από τον Κρόνο, ο οποίος κατά τη διάρκεια του Χειμώνα θα ροκανίσει ό,τι βρεθεί μπροστά του.
Όλες οι αρχέγονες κουλτούρες στηρίχτηκαν στη δημιουργία μύθων, κυρίως προφορική, με προοπτική να διασώσουν το σύγχρονό τους Γίγνεσθαι.
«Ποιός δεν ξέρει το Χρυσό Κλώνο, τον πίνακα του Τάρνερ;; Η σκηνή, που φωτίστηκε από τη χρυσή λάμψη της Φαντασίας, με την οποία ο θεϊκός Νους του Τάρνερ επηρέασε και μεταμόρφωσε ακόμη και το πολύ ωραίο φυσικό Τοπίο, είναι μια φανταστική απεικόνιση της μικρής λίμνης στη δασώδη περιοχή του Νέμους, Καθρέφτη της Ντιάνα την ονόμαζαν οι αρχαίοι.
Κανείς από όσους έχουν δει αυτό το ήρεμο Νερό να κυλάει σε μια πράσινη κοιλότητα, δεν μπορεί να το ξεχάσει…» εκκινεί η μελέτη του James Frazer πάνω στους μύθους…
Πόσο απέχει ο Μύθος από την Εποχή του βάρβαρου εγχειρήματος σύνδεσης του βιολογικού ανθρώπου με Βάσεις Δεδομένων ΥπερΥπολογιστών, κατά το οποίο ο ανθρωπάκος ο Μέγας θέλει διακαώς να γίνει «έξυπνος με βίσματα και καλώδια στις φλέβες και στον εγκέφαλό του»;;
Ο Άνθρωπος σήμερα καλείται να φέρει εις πέρας μια νέας μορφής Τιτανομαχία.
Ο Δίας κέρδισε τους Τιτάνες και τους Γίγαντες, ώστε να καθιερώσει την Ύπαρξή του, αλλά όχι μόνος.
Με την αρωγή κατ’ αρχάς των Εκατόγχειρων και των Κυκλώπων, τους οποίους ελευθέρωσε από τη φυλακή, στην οποία τους είχαν ρίξει οι Τιτάνες για να αποδυναμώσουν τον αντίπαλο.
Η κόρη του, θεά Αθηνά, επίσης πολεμούσε στο πλευρό του.
Ο Ηρακλής και ο Διόνυσος έστεκαν συμπαραστάτες του δεινοί.
Με τη διαφορά πως σήμερα Γίγαντες και Τιτάνες είναι δικό του κατασκεύασμα, αν θελήσουμε να τους παραλληλίσουμε με τα σύγχρονα Bots και την Artificial Intelligence.
Ο ίδιος ο Άνθρωπος ρίχνει στο κατόπι του Γίγαντες και Τιτάνες χωρίς όμως να έχει κατά νου μοιρασιά στον Πόλεμο.
Οι Θεοί μοίρασαν τη Βασιλεία:
-
Ο Δίας ανέλαβε τη βασιλεία του Ουρανού
-
Ο Ποσειδώνας τη βασιλεία της Θάλασσας
-
Ο Αδης τη βασιλεία του Κάτω Κόσμου
Ο Άνθρωπος του σήμερα διέπεται από ανήκεστο ύβρη,
Δεν είναι καν «τραγικός ήρωας» παγιδευμένος σε «σύγχυση». Και σύγχυση με την έννοια της ασάφειας και της άγνοιας περί του Κόσμου και όχι με τη στενή ερμηνεία της «ψυχικής perturbation», την οποία υπόσχεται μία «χημική διαδικασία» να ισορροπήσει.
Έχοντας χάσει το δρόμο του δεν δύναται να λυτρωθεί ούτε να ελευθερωθεί, όπως θα ανέμενε το Κοινό μιας αρχαίας τραγωδίας από τον Ήρωα επί σκηνής.
Δεν δύναται να εκπέσει μήτε καν από τον «Παράδεισο», έχοντας έστω παραδεχτεί την «αμαρτία» του για να βρεθεί στην Κόλαση, επειδή αυτή βρίσκεται σε αναπόφευκτη αλληλεξάρτηση ανάμεσα στις διάφορες ερμηνείες της, ως φαύλη πράξη, για την οποία είναι υπόλογος ο ίδιος ο Άνθρωπος χωρίς καμία ηθική στόχευση παρά μόνο με προσανατολισμό εξουσιομανίας, ιεραποστολικής σχεδόν φύσεως και ως όργανο στην υπηρεσία μιας ιδιότυπης «επιστημο-Δικίας», η οποία είναι εδώ μόνο για να εξουσιάσει και να εξοντώσει.
Επειδή η «επιστημο-Δικία» αυτή προτάσει μία Μίμηση και Αποτύπωση του τεχνητού και όχι πια του Αληθινού.
Ο Άνθρωπος έχει χάσει κάθε επαφή με το Ωραίο, το «bon goût» έτσι όπως το όρισε ο Abbé Dubos στο έργο του «Réflexions critiques sur la poésie et sur la peinture» θεωρώντας απόλυτη την ύπαρξη μιας έκτης αίσθησης στο ανθρώπινο πνεύμα.
Αυτή η έκτη αίσθηση είναι το Ωραίον της Ελευθερίας, αφού ο όρος «goût» υποκρύπτει την έννοια του «honnête», ειλικρινές και έντιμο.
Κατ’ εφαπτομένη εκλείπει και το συναίσθημα, le sentiment ως αυθόρμητη ροπή προς την αισθητική αρχή του Φυσικού Γίγνεσθαι κι επομένως προς την Ελευθερία.
Χανοντας ο Άνθρωπος αυτή την Αισθητική Αρχή και αντικαθιστώντας τη με το ευτελές της «αυθεντίας» αποδυναμώνει μοιραία και όλες τις υπόλοιπες αισθήσεις του, οι οποίες έχουν πλέον ελάσσονα ρόλο στην πλήρη μηχανοποίησή του στο τεχνολογικό του έρεισμα πια.
Ο Προμηθέας, εκ του ουσιαστικού «μῆτις», που σημαίνει σκέψη, και της προθέσεως «προ», έπλασε τα ανθρώπινα δημιουργήματα από πηλό αλλά δεν του άρεσαν έτσι άψυχα.
Έκλεψε το πυρ των Θεών και το έβαλε σε νάρθηκα, καλάμι, το οποίο έχωσε στο κορμί των ανθρώπων με σκοπό να τους εμφυσήσει Ζωή.
Καθιστώντας τους εμ-πύρετους, με το πυρ:
-
να διαρρέει τις φλέβες, την καρδιά και το μυαλό τους
-
να ανάβει με το οξυγόνο της Πνοής τους
-
να θεριεύει κατακαίοντας το λίπος, που δημιουργεί η τροφή στο κορμί τους
-
να θερμαίνει το Αίμα προσφέροντάς τους το αγαθό της Κίνησης
Επιβεβαίωσε τη «σύνεση» και την «προνοητικότητα», δηλωτικά του ονοματός του.
Κυρίως όμως προσπάθησε να προσδώσει το «αυτάρκες» στον Άνθρωπο, ο οποίος, φευ, το απαρνιέται για το χρήμα και την ασφάλεια, καταλήγοντας να είναι εν τέλει μία απλή προσομοίωση.
Με το πέρασμα των αιώνων το ανθρώπινο δημιούργημα του Προμηθέως μεταλλάχτηκε σε ανάξια «εικόνα» της Εικόνας του.
Στο Μυθι – Σκόπιο επιχειρείται μία αναβίωση κάποιων μύθων απ’ όλα τα μέρη του Κόσμου και απ’ όλες τις κουλτούρες με σκοπό να επανέρθουν στην επιφάνεια έννοιες, που οι άνθρωποι άφησαν πίσω τους στα βάθη των αιώνων με οικτρά αποτελέσματα, όπως διαπιστώνουμε στις μέρες μας.
-
Η honnêteté, εντιμότητα
-
Η bienseance, ευπρέπεια
-
Η vraisemblance, αληθοφάνεια
Όχι ως κανόνες διαστρέβλωσης αλλά ως δοκοί ανύψωσης του Ανθρώπου, ώστε να μην ανέχεται τη Δουλοσύνη, στην οποία τον υποβιβάζει η οποιαδήποτε μορφή Εξουσίας και Κράτους.
Το Κράτος εξαπολύοντας εδώ και αιώνες επικοινωνιακή δραστηριότητα, στερεοτυπικούς νόμος και αφοριστικές τιμωρίες κατάφερε να αμβλύνει εντελώς κάθε σπίθα της Φλόγας, που εμφύσησε ο Προμηθέας στον Άνθρωπο.
Και αν τον προηγούμενο αιώνα τον μετέτρεψε σε γρανάζι της Μηχανής.
Στον 21ο πια αιώνα τον meta-ex-έλιξε σε ψηφιακό αντίγραφο των Mega-Servers κι επομένως του αφαίρεσε κάθε αυτονομία και κάθε συμμετοχικότητα στο ίδιο του το Είναι.
Κι εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεται σε συνεχή Πόλεμο το ανθρώπινο Δημιούργημα για να συντηρήσει τη Φλόγα στις φλέβες και στο Νου του, ειδάλλως είναι ένα αρτηριοσκληρικό Ον με ρομποτική μεταφορά και καθόλου Κίνηση, είναι το Κράτος που επιχειρεί εναντίον του τεχνολογικό ανταρτοπόλεμο, hacking and cracking, φυλακίζοντας τα Κορμιά σ’ ένα Internet of Boddies, με χαρακτηριστικά χειρότερα και από αυτά της Muspell των Νορβηγών, όπου φύλακες κράδαιναν σπαθιά απειλώντας τον Βίο.
Χρειάστηκαν αρκετές γενιές μέχρι να γεννηθούν οι Odin, Vili και Ve, σκοπός των οποίων έγινε η θανάτωση του Ymir, Κακό Πνεύμα, που συντηρούσε τις Φυλακές.
-
Από τη σάρκα του Ymir δημιούργησαν την Midgard, τη Γη
-
Από τα οστά του έφτιαξαν τα βουνά
-
Από τις τρίχες του τα δέντρα
-
Από το αίμα του τα ποτάμια, τις λίμνες και τη θάλασσα
-
Από το κρανίο του τον ουρανό με τα αστέρια
Παρατηρούμε λοιπόν πως μέσα από τη διαδικασία του Πολέμου κατατροπώθηκε η Muspell και αναγεννήθηκε η Midgard.
«Πόλεμος πάντων μέν πατήρ ἐστί, πάντων δέ βασιλεύς» μας κληροδοτεί και η Ηρακλείτεια ρήση.
Τα Πάντα γεννιούνται μέσα από τον Πόλεμο, ο οποίος συνιστά βασικό Στοιχείο της ζωής.
Και όταν ο Άνθρωπος βρίσκεται στο χείλος του Ολέθρου, που ο ίδιος δημιούργησε, δεν έχει παρά να μαχηθεί με το ίδιο το δημιουργημένο Τέρας.
Καλείται να γίνει ο ίδιος ξενιστής του Γονιδιώματός του για να ανιχνεύσει εκ νέου τις αρχετυπικές πληροφορίες όχι των επιμέρους πολιτισμών ως θύλακας νέων αψιμαχιών αλλά της ζωοποιού Φλόγας στο ανθρώπινο Δημιούργημα.
Ο Προμηθέας άλλωστε μάς έδειξε πως ενδιαφερόταν για την άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ Φλόγας και Νου και όχι για μία κατάργηση του Πνεύματος και απλή χρήση των κορμιών ως ακατάληπτες μπαταρίες αιμοδοσίας κέρδους…
-
Κείμενο: Ευαγγελία Τυμπλαλέξη
Βιβλιογραφία:
Bernard L., «Παγκόσμια Μυθολογία», μτφρ Ζαρούκας Κώστας, Εκδόσεις Μέρμηγκας, Αθήνα.
Abbé Dubos, «Réflexions critiques sur la poésie et sur la peinture», Εκδόσεις Institut Taylor of Oxford Library, Σεπτέμβριος 1992.
Dupré Albert, «Παγκόσμια Μυθολογία», μτφρ Σερούιος Γεώργιος, Εκδόσεις Νίκας, Απρίλιος 2008.
Frazer James-George, «Ο Χρυσός Κλώνος», πέντε τόμοι, μτφρ Μπικάκη Μπονίτα, Εκδόσεις Εκάτη, Αθήνα 1991.
Ganeri Anita, «Μυθικοί Ήρωες», μτφρ Ματενίδης Μπάμπης, Εικονογράφηση West David, Εκδόσεις Μαλλιάρης, Σεπτέμβριος 2010.
Jacques Lacarrière, «Στα άδυτα των Μύθων», μτφρ Παναγιώτου Τερέζα, Εκδόσεις Χατζηνικολή, Αθήνα 2007.
Nietzche friedrich, «Διόνυσος κατά εσταυρωμένου», μτφρ Δουλαβέρης Βαγγέλης, Εκδόσεις Gutemberg, Αθήνα 2020.
Rispen Jean, «Ελληνική Μυθολογία», μτφρ Ζαρούκας Κώστας, Εκδόσεις Τριήρης, Ιανουάριος 2003.
Schmidt Joel, «Λεξικό της Ελληνικής και της Ρωμαϊκής Μυθολογίας», μτφρ Τζώρτζη Καλή, Εκδόσεις Σαββάλας, Οκτώβριος 2004.
Claude Levi Strauss, «Η άγρια Σκέψη», μτφρ Καλπουρτζή Εύα, Εκδόσεις Πατάκης, Ιούνιος 2019.
Claude Levi Strauss, «Μύθος και Νόημα», μτφρ Αθανασόπουλος Βαγγέλης, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, Δεκέμβριος 1986.
