«Δανάη»
Ποίημα του Σιμωνίδη
Μέσα σε πλουμιστό πλεούμενο
Λυσσομανούσε ο Άνεμος
Το πέλαγος τρικυμισμένο
Μ’ αφανισμένη την ψυχή η Δανάη από τρόμο
Και δάκρυα καυτά στα μάγουλά της
Στην αγκαλιά της τύλιξε τον Περσέα
Και του ψιθύρισε στ᾽ αυτί:
«Μικρό μου αγόρι
Μας ζύγωσε η Συμφορά!
Με πόση γαλήνη στον ύπνο έχεις βυθιστεί
Μες στο πικρό πλεούμενο ξαπλωμένο
Απόκαμε η καρδούλα σου η τρυφερή
Από τα χάλκινα καρφιά στερεωμένο.
Σε νύχτα ζοφερή το άλικο να καταλάμπει
Δίχως να νοιάζεσαι για της αλμύρας τον αφρό
Μήτε για το ουρλιαχτό του ανέμου.
Έτσι που κείτεσαι στην πορφυρή τη χλαίνη τυλιγμένο
Λίγη υποψία να σε πλησίαζε από τον Φόβο
Το τρυφερό σου αυτί αμέσως θα κρεμόταν απ’ τα Λόγια.
Κοιμήσου όμως μωρό μου
Άμποτες να κοιμηθεί και η Φουρτούνα
Το απροσμέτρητο κακό να αλαργέψει!
Δία αγήτορα
Πατέρα των θεών και των ανθρώπων
Για αλλαγή τη Βούλησή σου, ικετεύω
Κι αν άδικη και τολμηρή φανεί η προσευχή μου
Συγχώρεσέ με»
Απόσπασμα από «Ορφικούς Ύμνους»
29. Ὕμνος Περσεφόνης
Ώ! Περσεφόνη
Θυγατέρα του μεγάλου Διός
Και των ανθρώπων περιπόθητη
Καθώς μαγεύονται απ’ το Παιχνίδι
Στην παντοδύναμη αλλαγή των Εποχών
Έλα και δέξου την ευάρεστη θυσία
Κι ύστερα ήσυχα τα γηρατειά
Στον δυνατό δώσε τον Πλούτωνα…
Σπύρος Γουργιώτης:
Τον Μύθο της Έρκυνας μάς τον μεταφέρει με το έργο του ο Παυσανίας στα «Βοιωτικά».
Ο ίδιος ο Παυσανίας επισκέφτηκε τη Λιβαδειά για να πάρει το χρησμό.
Έπαιζε μπροστά σ’ ένα Σπήλαιο η Έρκυνα, η νύμφη έρκυνα, η κόρη της Δήμητρας και μία χήνα.
Κάποια στιγμή ξέφυγε από τα χέρια της Έρκυνας η χήνα και τρύπωσε στο Σπήλαιο μέσα.
Πήγε και χώθηκε κάτω από μία πέτρα.
Μπήκε η κόρη της Δήμητρας να βρει τη χήνα.
Ανασήκωνε κάποιες πέτρες
Βρήκε τη χήνα και την παρέδωσε στην Έρκυνα.
Από τις πέτρες, που ανασήκωνε όμως, άρχισε να αναβλύζει Νερό
Δημιουργήθηκαν κάποιες πηγές
Απόσπασμα από «Ορφικούς Ύμνους»
51. Ὕμνος Νυμφών
Νύμφαι,
πετρόρυτοι,
κρουνίτιδες
ὑλονόμοι τε…
Σπύρος Γουργιώτης:
Και το Νερό αυτών των πηγών έφτιαξε ένα Ποτάμι
Που πήρε το όνομα της Νύμφης Έρκυνας
Απόσπασμα από «Ορφικούς Ύμνους»
4. Ὕμνος Ουρανού
Ουρανέ
Ουρανέ
Πού εγέννησες τα πάντα
Πάντοτε μέρος του κόσμου
Ακατάβλητον
Πρωτότοκε
Πρωτότοκε
Η αρχή των πάντων
Και το τέλος
Κυρίαρχε του Κόσμου
Του Κόσμου Κυρίαρχε…
Σπύρος Γουργιώτης:
Δεν έχει μελετηθεί ο Μύθος της Έρκυνας
Και ο Τροφώνιος, που ίδρυσε τον Ιερό αυτό Χώρο
Σ’ αυτή την περιοχή, την Κρύα
Μινύας ήταν
Από άυτούς που έμεναν στον Ορχομενό
Απόσπασμα από «Ορφικούς Ύμνους»
10. Ὕμνος Φύσεως
Ὦ Φύσι,
παμμήτειρα ѳεά,..
Σπύρος Γουργιώτης:
Οι Μινύες είχαν κάποιες προχωρημένες θρησκευτικές απόψεις
Όλα αυτά τα Μυστήρια, που γνωρίζουμε:
-
τα Καβείρια
-
τα Ελευσίνια
Είναι έργο των Μινυών και των Ορφικών, που ήταν και αυτοί Μινύες
Απόσπασμα από «Ορφικούς Ύμνους»
6. Ὕμνος Πρωτόγονου
Πρωτόγονον καλέω
διφυῆ…
Σπύρος Γουργιώτης:
Πριν τα Ομηρικά Έπη
Όταν ξεκίνησαν οι Μινύες να έρχονται από τη Θεσσαλία
Και ήρθαν στη Βοιωτία καλεσμένοι από τους ίδιους τους ντόπιους κατοίκους της περιοχής
Απόσπασμα από «Ορφικούς Ύμνους»
11. Ὕμνος Πανός
Πᾶνα καλῶ
κρατερόν…
Σπύρος Γουργιώτης:
Οι Μυκηναίοι διαδέχτηκαν τους Μινύες πολύ αργότερα
Ο πολιτισμός τους, που ήταν μεσογειακός πολιτισμός, χάθηκε με την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης
Μεσολάβησαν 150 περίπου χρόνια μιας νεκρής περιόδου
Μετά εμφανίστηκαν οι Μυκηναίοι
Ίδρυσαν τα θρησκευτικά τους «Πιστεύω»
Και όλα αυτά με τη βοήθεια των Μινυών, που είχαν μείνει στην περιοχή
Απόσπασμα από το «Περί Φύσεως»
Παρμενίδης
Οι πύλες των οδών
Της Νύχτας
Και της Μέρας
Με τον υπέρθυρο ψηλά
Και το κατώφλι κάτω
Με σύρτες απανωτούς
Και θύρες σφραγισμένες
Που εποπτεύει η τιμωρός ∆ικαιοσύνη
Ω! Μα πως την πλάνεψαν λόγια απατηλά
Κι έτσι, καθώς οι σφήνες και τα καρφιά ανοίγαν
Στο χάσμα το αχανές
Πέρασαν κόρες
Και φοράδες
Και άρμα…
Σπύρος Γουργιώτης:
Η Έρκυνα συγκεκριμένα
Αργότερα
Πολύ αργότερα
Από τους νέους κατοίκους της Λεβαδειάς ταυτίστηκε με τη Θεά Δήμητρα
Προσωνύμιο της θεότητας αυτής «Δήμητρα η Ερκύνεια»
Για μένα η Έρκυνα συμβολιζει τη διαδικασία της Έμπνευσης
Πιστεύω ότι είναι μία φυσική διαδικασία
Μέσα από κάποιους τρόπους λειτουργίας της Φύσης να εμπνέεται ένας Νους
Σ’ ένα Σπήλαιο σκοτεινό μπαίνει η Χήνα
Ακολουθεί η κόρη της Δήμητρας
Απελευθερώνει τις πηγές του Νερού
Κάτι εμπόδιζε αυτές τις δημιουργικές Δυνάμεις να εκφραστούν
Χρειάστηκε όλο αυτό το σκηνικό τυο Μύθου
Να μπει η χήνα
Να μπει η κόρη της Δήμητρας
Να απελευθερώσει αυτές τις πηγές
Και να δημιουργηθεί ένα Ποτάμι, μέσα στο οποίο ρέει το Νερό
Και ξέρουμε ότι μέσα στο Νερό γεννήθηκε η Ζωή
Το Νερό είναι αυτό που συντηρεί τη Ζωή
Απελευθερώθηκε μέσα από μία φυσική διαδικασία
Γιατί και η χήνα και η Έρκυνα και η Περσεφόνη, η κόρη της Δήμητρας, είναι φυσικές Δυνάμεις
